De euro is geen appeltje voor de dorst, maar een twistappel. Als je er eenmaal van gegeten hebt, ben je gedoemd, als door een slang, en kun je nauwelijks meer terug. Voor onze zwakkere broeders werkt die slang wurgend, net als bij de rijkere landen trouwens. Bij de armen wreekt zich de onmogelijkheid om te depreciëren Dus vertaalt die druk zich in lagere lonen en hogere werkloosheid. Met populisme tot gevolg en de roep om Brussel de rug toe te keren. De rijke landen fungeren als vluchtheuvel voor de arme: daar doet de bijna onwrikbaar lage rente de huizenmarkt exploderen en vissen de starters achter het net. Het verschil tussen de have’s and have not’s wordt alleen maar groter. Populistische, euro-sceptische partijen (AfD) groeien hier net zo goed.
De losers zijn niet zomaar burgers, maar vooral hele landen. We doen wel of Frankrijk onbestuurbaar is, maar feitelijk kan men niet concurreren in een monetaire unie. En zonder groei ontbeert men de fiscale ruimte om te vernieuwen. We roepen om hervormingen, maar de euro is hier de verzwegen, maar verstikkende factor. Niet zwijgen doet Le Pen, die euroscepsis ook nog vermengt met vreemdelingenhaat.
En wij? Wij zwelgen in een belachelijk overschot op onze lopende rekening van 10% van ons nationaal inkomen! Wij hadden net als de Duitsers al 10 jaar terug onze munt royaal moeten appreciëren, maar konden dat evenmin. Onze beheersing van publieke uitgaven en lonen was vervolgens nog eens ‘killing’ voor Zuid-Europa. Onze publieke financiën zijn nu zo superieur dat ons concurrentieverschil ook budgettair onoverbrugbaar is geworden.
En zo trekt de euro zichzelf uit elkaar. Maar erger nog, zij vormt een splijtzwam voor de Europese integratie, in plaats van de vredestichter, die Europese politici er destijds mee voor ogen hadden.
Die elegante manier om macro-economische onevenwichtigheden weg te masseren (de aanpassing van de wisselkoers) hebben we onszelf uit handen geslagen. Dat doet aan alle kanten pijn en beperkt de dynamiek van de hele Europese regio. Die lange termijn underperformance wordt elk jaar zichtbaarder in vergelijking met zowel Azië als de VS. Daar kijkt men naar onze regio met een mengeling van medelijden en vertwijfeling.
Wij niet. Wij modderen gewoon door en doen alsof dit heel gewoon is en we nog jaren zo door kunnen gaan. Maar eens gooit een land het bijltje erbij neer en dan doen wij alsof we verbaasd zijn. Dat dit toch echt niet kan. Precies, omdat het ook nooit had mogen gebeuren. Althans zonder politieke en budgettaire unie (en een Europees depositogarantiestelsel) Want dat zijn de echte voorwaarden voor een succesvolle monetaire unie. Maar daarvoor moeten we wel een deel van onze rijkdom delen. Wij Hanze-landen hebben daar echter geen vrede mee. Zolang een groot land als Italië niet sneuvelt en we ons met dat noodlot niet hoeven te verzoenen, zal de euro geen vrede brengen, maar verdeeldheid zaaien.
DOOR: WOUTER WEIJAND, Chief Investment Officer
