Spenderen of investeren?
De idee is natuurlijk dat u het geld in de zak houdt bij een hoge rente. Bij een lage rente gaat u het spenderen of wellicht beleggen, zodat de vraag naar goederen en diensten en daarmee de inflatie toeneemt. Maar gaat u dat echt doen? Misschien helpt die lagere rente om de huizenmarkt nog verder op te kloppen. Maar zolang we de huizenprijzen uit de inflatiestatistieken houden, noemen we deze gebakken lucht niet inflatoir.
De ECB hoopt met haar negatieve rentes, dat u het geld uit die oude sok haalt en aan het werk gaat zetten met hogere consumptieve uitgaven, of liever nog, met investeringen.
Maar maakt dat nog iets uit, als u strafrente ‘krijgt’ afgeschreven? Gaat u dan toch maar die nieuwe auto kopen? Of laat u een safe in de kelder bouwen, waar u de cash vanuit uw bankrekening naar toe brengt om die negatieve rente te ontlopen?
Misschien is het een beter plan om in andere valuta te stappen en bijvoorbeeld historisch laag gewaardeerde Noorse Kronen te kopen: daarop verhoogt de Noorse Centrale Bank al een tijdje de rente en valt er nu circa 1,25% te maken op 1-maands geld. En heel vervelend vindt de ECB dat ook weer niet, immers, u helpt de positie van de euro te verzwakken en daarmee stimuleert u de inflatie hier. Beter nog zou het zijn als u het geld ging stukslaan of het echt ging investeren in de reële economie. Hoe logisch is dat?
Economische wijsheid
De economische theorie is hier vrij helder over: dat hangt van uw winstverwachtingen af: als die erdoor verbeteren, dan zou die bereidheid om te investeren toenemen. Maar is dat zo, worden die winstverwachtingen dan omhoog geklopt als die negatieve rente nog negatiever wordt?
Nee, zo simpel gaat dat niet. Daarbij speelt een hele reeks factoren:
· de groei van de wereldhandel en de import- en exporttarieven voor de goederen, die u laat maken;
· de groei van de sector, waarin u actief bent;
· de belasting op de winst of de belasting/subsidie op het product, dat u maakt of verkoopt.
Als u dieselauto’s in elkaar schroeft en naar een land exporteert, waar de economie vertraagt, houdt u uw spaargeld in de zak. Zo draaien de autofabrieken van Ford en Peugeot/Citroen thans in China op 11% resp. 1% van hun capaciteit… In laatstgenoemd geval werden er maar liefst 102 hele auto’s gefabriceerd in de eerste 6 maanden… De vraag naar auto’s lijkt daar tijdelijk stilgevallen. Investeren is dus even niet nodig.
Bouwt u echter windmolens en krijgt uw klant ook nog subsidies bij de aanschaf, dan gooit u wellicht alle trossen los om de Noordzee vol te bouwen. Dat laatste zetje van Super Mario maakt dan heus niet meer uit.
Veranderende bijtellingsregels voor hybride dan wel elektrische auto’s vormen een ander bekend voorbeeld van enorme omzetverschuivingen binnen die autosector, waarbij onze Mario opnieuw geen enkele rol speelt.
Madame Lagarde
Nog even en het is oktober en Mario zal van het monetaire toneel verdwijnen. Zijn opvolgster is een Franse advocate met goede politieke connecties, ook al staat er in de wet dat voor deze job een erkende monetaire expert vereist is. Het zegt iets over de tijdgeest: het mag ook iemand zijn, die de boel politiek bijeen wil houden.
Toen Griekenland gered moest worden en de ECB geld te kort kwam, belde de Franse president diezelfde dame, toen nog directeur van het IMF. Hoewel Griekenland totaal niet voldeed aan de voorwaarden voor noodsteun en tal van ontwikkelingslanden moord en brand schreeuwden, stelde Lagarde soepeltjes een kolossaal bedrag beschikbaar. Geld dus van al die lidstaten van het IMF, die zich meestal wel aan de regeltjes gehouden hadden. Reken maar dat ze ook in euro-verband de Federaal gezinden zeer behulpzaam zal zijn. En dat het Hanzepact van onze Wopke haar kritisch zal volgen. Maar ook dat het het bedrijfsleven geheel Siberisch zal laten of de rente nu -0,5% of +0,5% zal bedragen. Daar gaan weinigen harder door werken of meer door uitgeven.
Monetair beleid
Langzamerhand is ons monetaire beleid iets abstracts geworden, dat steeds verder van de alledaagse werkelijkheid is komen af te staan. Een belastingverlaging, dus een netto loonsverhoging brengt vast meer teweeg dan ons opgeklopte monetaire beleid, waar straks een nieuwe Garde voor aantreedt.
Goede economen zijn er nauwelijks meer in het bestuur van de ECB, want ook Praet, de hoofeconoom, en Coeur, de Franse monetaire expert, zijn straks foetsie. Nog minder redenen dus om je iets aan te trekken van welke ultra lage rente dan ook, want deskundigen die dat beleid zouden kunnen uitleggen, zijn er straks niet meer. Trek je dus niets aan van de ECB, maar richt je op de echte wereld. “Look into the streets”, zei de Britse econoom Keynes, als je de economie wilt begrijpen.
Brexit
Maar neemt u dan alstublieft geen kijkje in die Britse keuken, waar net een vers opgeklopte, nieuwe chef is aangetreden. Onze Boris wil iedereen voor en na hem in zijn schaduw laten staan en lijkt aldus bereid met zijn volk op 31 oktober van een Britse klif te springen.
Met de dan ontstane chaos gaat hij zeker de geschiedenisboeken halen. Wellicht krijgt de EU nog spijt van het uitstel dat men het VK gaf en de ruimte die dat creëerde voor de verkiezing van een veel extremere Britse premier. Wat kan de EU nog doen voor de Ierse backstop? Gaat Boris ons nog wat extra uit de zak kloppen?
Het no-deal scenario komt helaas steeds dichterbij. Vooral voor West-Europa is dat een droevig vooruitzicht. Het belooft voor vrijwel iedereen een langdurige indigestie en niet zomaar een zure appel, waar je even doorheen moet bijten. En dat juist in een tijd, waarin de Europese motor al ernstig hapert. Vooral de Duitse industrie oogt zwak en het ordervolume was sinds 2009 niet zo laag. Een Britse exit zou ons gemakkelijk in een recessie kunnen duwen. Tenminste, als de teruggang in China en het nog onopgeloste handelsconflict met de VS dat al niet deed.
Marktontwikkeling
Toch bleven markten optimistisch, met die renteverlagingen als hoopvol vergezicht. Wij besloten weer iets af te schaven van uw aandelenposities en gezien de teneur van bovenstaande tekst zal u dat niet verbazen. Terwijl Macron de techgiganten eindelijk belastingen oplegt, zint Trump alweer op wraak. In november moet hij beslissen over eventuele importtarieven op (vooral Duitse) auto’s. Nee, ook dit zijn geen zaken die je oplost met een lagere rente…
Als gevolg van meer zorgen over de wereldhandel en de zwakke productie in Duitsland, Italië, Korea, de VS en Groot-Brittannië werden de markten vorige week eindelijk nerveus.
Wij houden het hoofd koel en hopen dat onze politieke leiders dat ook zullen doen (even afkloppen). Maar helemaal overtuigd zijn we daar niet van.
DOOR: WOUTER WEIJAND, Chief Investment Officer
