Topics mei 2023
Filantropie speelt een cruciale rol bij het aanpakken van de uitdagingen waarmee onze wereld wordt geconfronteerd. Bij Providence Capital zien we dagelijks hoe onze cliënten zich bezighouden met goede doelen. Een organisatie die wereldwijd een aanzienlijke impact heeft op het gebied van filantropie is Rockefeller Philanthropy Advisors (RPA), opgericht in 2002 als een onafhankelijke non-profitorganisatie. RPA benadert filantropie op een strategische manier. Wat kunnen we leren van al het werk dat RPA in de afgelopen twintig jaar gedaan heeft? Reyer Hulstein en Karel Zwaan van Providence Capital spraken met Melissa Berman en Alejandro Alvarez von Gustedt van het prestigieuze Rockefeller Philanthropy Advisors.
Melissa Berman is Founding President en CEO van RPA. Na ruim twintig jaar gaat ze binnenkort het stokje overdragen. ‘We hebben een indrukwekkende staat van dienst opgebouwd’, zegt Berman trots. ‘Op verschillende manieren hebben wij individuen, stichtingen en bedrijven geholpen om hun filantropische doelen te verwezenlijken. RPA werd in 2002 opgericht als een onafhankelijke non-profitorganisatie, voortbouwend op de filantropische traditie van de familie Rockefeller. Onze wortels gaan daarmee terug tot de 19e eeuw.’ De organisatie is gebouwd op de overtuiging dat filantropie effectiever kan zijn wanneer het strategisch wordt benaderd. Berman: ‘Door samen te werken met partners over de hele wereld, helpt RPA bij het identificeren van veelbelovende initiatieven en zorgt ervoor dat de filantropische middelen effectief worden ingezet. Het uiteindelijke doel is positieve verandering in de samenleving bevorderen.’
Strategische manier van filantropie
Berman vervolgt: ‘die strategische benadering van filantropie begint ermee dat we stichtingen begeleiden bij het exact formuleren van hun doelen, het ontwikkelen van effectieve strategieën en het meten van impact. Alleen al door het zetten van die drie stappen vergroten organisaties de effectiviteit van hun inspanningen. We doen dat door advies en training te geven en technische ondersteuning aan te bieden.’
‘Het uiteindelijke doel is positieve verandering in de samenleving bevorderen.’
Alejandro Alvarez von Gustedt is Vice President van RPA in Europa en werkt aan het uitbreiden van RPA’s advies-, onderzoeks- en analyse-services om Europese donateurs, trusts, bedrijven en stichtingen te helpen bij het verstrekken van subsidies, sociale impactinvesteringen en andere filantropische activiteiten. Ook Nederland behoort tot zijn aandachtsgebied. Hij sluit zich aan bij Berman. ‘Door op een strategische manier te werken en diverse partijen terzijde te staan, zijn we ook in staat om partijen met elkaar in contact te brengen. Door het faciliteren van samenwerkingsverbanden tussen verschillende belanghebbenden, zoals stichtingen, maatschappelijke organisaties en overheden, heeft RPA impact van filantropie mogelijk gemaakt. RPA besteedt veel tijd en aandacht aan het organiseren en faciliteren van samenwerkingsverbanden tussen financiers om hen te helpen gezamenlijk hun doelen te bereiken, middelen te bundelen, expertise te delen en zo hun collectieve impact te vergroten. Op deze manier fungeren we als een katalysator van positieve verandering. Wanneer je partijen met elkaar verbindt, neemt de impact van hun activiteiten toe. In sommige van deze benaderingen worden aanvullende instrumenten gebruikt die de traditionele manier aanvullen, zoals impact investing. Ten slotte is het belangrijk dat wij ons werk wereldwijd doen. Dat maakt enerzijds ons netwerk groot, en geeft ons tegelijkertijd inzicht in wat de trends zijn, wereldwijd, binnen filantropie.’
Schatkamer
De website van RPA is een schatkamer voor iedereen die met filantropie bezig is. Tientallen researchrapporten zijn gratis in te zien. Berman reageert geamuseerd op de opmerking dat er wel erg veel om niet wordt weggegeven. ‘Maar daarvoor zijn we nu juist opgericht. Kennis delen met iedereen die zich met filantropie bezighoudt. Voor het nut van iedereen.’
De verschillende rapporten geven filantropische organisaties advies en houvast over hoe ze hun koers moeten bepalen. In de stukken worden diverse valkuilen beschreven die organisaties moeten vermijden. Berman: ‘Goede doelen, of ze nu net begonnen zijn of al een enorme lange staat van dienst hebben, kunnen in dezelfde valkuilen stappen. Een van de basisdingen die fout kan gaan, is het niet duidelijk zijn over hoe beslissingen gemaakt worden. Wie neemt een beslissing? Wie moeten erbij betrokken worden? Wie controleert wie? Hoe is de opvolging geregeld? Wat zijn de basisprincipes en hoe zijn die verankerd in de organisatie? Deze basisvragen alleen al leveren een interessant gesprek op binnen een bestuur.’
De maatschappelijke context van filantropie zal volgens RPA ook veranderen. Berman: ‘Organisaties moeten zich bewust zijn van de omgeving waarbinnen ze functioneren. Wat verwacht de maatschappij? Wat zijn de normen en wat de regels? In sommige landen op de wereld moeten goede doelen volledig gehoorzamen aan de overheid. In andere landen kan een goed doel zelfs de oppositie vormen. Het is, bijvoorbeeld voor een goed doel dat in het buitenland actief is, belangrijk om te beseffen aan wie je verantwoording aflegt. Vaak is dat dus ook de publieke opinie. Want als je de vraag kunt beantwoorden aan wie je verantwoording aflegt, weet je ook op wie je je communicatie moet richten. Hoe ga je je toegevoegde waarde laten zien? Wij zien in diverse onderzoeken dat er meer druk komt op goede doelen om te laten zien welke impact ze hebben en hoe ze hun werk doen. Ook als dat niet verplicht is. Er ontstaat overal op de wereld druk om te laten zien dat private wealth leidt tot public value.’
Verschillen in filantropie wereldwijd
Alejandro Alvarez ziet in het tempo van ontwikkelingen verschillen tussen US en Europa, maar ook binnen Europa tussen het noorden en het zuiden. ‘In Europa is de heersende mening dat de staat voor de burger moet zorgen. Terwijl het in de US veel normaler is dat rijke particulieren een bijdrage leveren aan een publieke functie. Denk aan een donatie voor de bouw van een ziekenhuis, of die bouw zelfs helemaal bekostigen. De bijdragen aan de maatschappij en aan allerlei innovaties zijn in de US veel groter dan in Europa. Daarin speelt natuurlijk een belangrijke rol dat ook het belastingsysteem volledig anders werkt. Dat leidt tot een ander uitgangspunt voor filantropie.
‘In zekere zin zijn de grote wereldwijde issues dichterbij voor Europa.’
Toch zien we in Europa dat de nieuwe generatie vermogenden in toenemende mate geld vrijmaakt voor filantropie. Ook zoekt die generatie naar innovatieve manieren om een bijdrage te leveren en laat gemakkelijker zien wat bereikt is. Europa oriënteert zich in vergelijking met andere werelddelen meer buiten de landsgrenzen.’
Hij vervolgt: ‘In Europa zie ik meer focus op de SDG’s. Die resoneren in bijvoorbeeld Nederland meer dan in Amerika. Dat is verklaarbaar. In zekere zin zijn de grote wereldwijde issues dichterbij voor Europa. Denk aan de stroom van Syrische vluchtelingen, of de vluchtelingen uit Oekraïne. We worden natuurlijk erg beïnvloed door de wereld waarin we leven.’
Van lokale betrokkenheid naar wereldwijde impact
Berman vult aan: ‘in Amerika is filantropie al een factor van betekenis sinds dat het land is gevormd. Goede doelen namen maatschappelijke taken op zich. Geven aan goede doelen wordt gezien als een virtue. ’Die deugd is volgens Berman iets wat in de Amerikaanse samenleving is ingebakken. ‘Door te laten zien dat je bijdraagt aan de maatschappij, moedig je anderen aan dat ook te doen. Maar de situatie waarin een filantroop instapt om een maatschappelijke kwestie op te lossen, zien we nu wereldwijd steeds vaker voorkomen. De opkomst van global culture of giving in de afgelopen 20 jaar is te verklaren door verschillende factoren. Ten eerste is het voor de elite niet alleen een kwestie van vrijgevigheid, maar ook van betrokkenheid bij maatschappelijke vraagstukken. Dit wordt verwacht door hun omgeving en de maatschappij als geheel. Het verspreidt zich onder hun gelijken over de hele wereld.
Verder zijn steeds meer filantropen bereid samen te werken met andere financiers om zo een groter volume te bereiken en kennis te delen.’ Alejandro Alvarez vult aan: ‘ook het gebruik van verschillende nieuwe instrumenten zoals impact investing, sociale media en een toenemende focus op sociaal ondernemerschap hebben nieuwe mogelijkheden gecreëerd om verandering teweeg te brengen. Deze nieuwe middelen en manieren van werken stellen mensen in staat om zowel binnen als buiten hun lokale gemeenschap betrokken te raken, vooral de digitale generaties, en al hun middelen in te zetten voor het goede, zonder te wachten tot later in hun leven.
______________________________________________________________________________
Meer informatie over Rockefeller Philanthropy Advisors is te vinden op: https://www.rockpa.org/
