Limboland
We leven nog steeds in Limboland, sterker nog, we zijn er nog dieper dan vorige maand in weggedrongen. Limboland is een grijs land, waar het economische leven langzaam voortschrijdt. Waar obligaties, zelfs bij een negatieve rente, nog een warme belangstelling genieten. Ondernemers en kleine landen kijken vooral naar elkaar en naar de grootmachten, die voor hen de regels van het (handels)spel bepalen. Meer nog dan voorheen is die handelsoorlog een strategisch machtsspel geworden: wie straks technologisch dominant is, kan ook militair dominant zijn en de kleinere spelers dwingen zijn technologische standaarden te volgen.
Handelsoorlog
Amerika wil daarom China’s techno-ambities frustreren en is een boycot van telecomreus Huawei begonnen. De echte bewijzen van Huawei’s vermeende spionageactiviteiten ontbreken nog. China slaat nu terug met een zwarte lijst van Amerikaanse bedrijven, die van het Chinese vasteland kunnen worden geweerd. Is dit nog steeds een onderhandelingsspel voor een nieuwe handelsdeal? Partijen lijken zich in te graven voor een langlopend conflict. China claimt daarbij een lange adem te hebben en spreekt openlijk over haar geschiedenis van 5000 jaar. Trump heeft echter nog maar 1,5 jaar tot de volgende verkiezingen. Xi weet niet eens wat dat zijn.
Wij wel. En straks moeten al die Europese landen na de recente verkiezingen opnieuw kiezen: of je voor of tegen China of Amerika bent. De zwakkere populistische broeders in het zuiden en oosten hebben al leningen aangenomen van China of zijn wel erg dik met Poetin. En daarbij vormt de euro ook nog een monetaire splijtzwam. Het rijkere Noordwesten kan zich een keuze voor Amerika veroorloven. Of er straks ook een soort techno-gordijn gaat ontstaan, tussen oost en west, misschien zelfs met gespleten Europa, met twee technologische standaarden, dat weet niemand nog. Maar het voelt wel als het begin van een koude technologische oorlog.
Marktontwikkelingen
Deze ontwikkeling leidt niet tot grote economische activiteit en tot een aandelenmarkt, waar je warm van wordt. Maar met de -5 tot -6% in mei is in elk geval een deel van de risico’s ingeprijsd, die we eerder dit voorjaar zagen toen we onze overweging in aandelen opgaven. Markten zoeken nu beschutting in defensieve waarden, die vooral inkomen genereren. Wij doen dat al langer via illiquide beleggingen in Private Equity, Private Debt en Infrastructuur. Spectaculair omhoog of omlaag gaan deze niet, maar je hoeft er ook niet 5000 jaar op te wachten of voor Trump te stemmen.
Ondertussen is er weer enige onrust in Italië en zien we onze kaspositie in Zwitserse francs wat opleven. Ook de yen bewees haar status van vluchtvaluta weer. Qua (negatieve) rentes zijn Duitsland en Nederland inmiddels het Zwitserland van euroland geworden. Zelf in langjarig staatspapier beleggen durven we niet meer, dus we missen deze koerswinst. Het is een vorm van vluchtgedrag. Bij ons heeft de veilige staatsschuld de rol van de voorheen harde valuta overgenomen. Het leidt ertoe, dat we straks al blij zijn 4-5% netto te maken met euro Private Debt. Een jaar geleden hoopten we nog een procent meer te maken.
Kiezen of delen?
Hoogtepunt in Limboland blijft nog altijd de Brexit: hier klinkt die 5000 jaar wel erg plausibel, zij het dat ook het engelengeduld van Europa een keer ophoudt. Dump May in May and come back in September? Want oktober is immers de volgende deadline? Voorlopig duurt dat circus nog wel even voort en het lijkt zeer de vraag of een nieuwe leider bij de Conservatieven een oplossing zal brengen.
Het wordt kiezen of delen voor heel wat partijen: Trump heeft niet veel tijd: hij zal een deal moeten sluiten. In Azië moeten landen kiezen of ze China of Amerika steunen. In Groot-Brittannië moet ook voor een deal worden gekozen of voor nieuwe verkiezingen. En in Europa zullen we onze positie ten opzichte van elkaar en de rest van de wereld opnieuw moeten definiëren. Kiezen of delen dus. Delen klinkt hoopvoller en verstandiger dan kiezen voor één partij.
Wij kunnen en zullen niet op één paard wedden. Het wordt en blijft delen in een gespreide portefeuille, van liquide en illiquide beleggingen, althans waar cliënten ons die ruimte hebben gegeven. Qua beleggingsbeleid is dat voorlopig even neutraal: het zal van de keuzes van politici en de waardering van de financiële markten afhangen of en wanneer wij weer een tandje bij durven zetten.
DOOR: WOUTER WEIJAND, Chief Investment Officer
